- Urząd Komunikacji Elektronicznej

Konsultacje wykorzystania częstotliwości dla telewizji mobilnej

Prezesa UKE przedstawia do konsultacji stanowisko w sprawie wykorzystania częstotliwości dla cyfrowej telewizji mobilnej, np. DVB-H.

1. Przedmiot rezerwacji

Przedmiot potencjalnej rezerwacji może objąć kanały radiowe w paśmie przeznaczonym dla radiodyfuzji na zasadzie pierwszej ważności, spoza zaplanowanych dla Polski 8 pokryć DVB-T i 3 pokryć T-DAB w międzynarodowym planie Genewa - 06. Częstotliwości te nie tworzą sieci ogólnopolskiej. Umożliwiają uruchomienie lokalnych usług w wybranych miastach Polski. W tzw. miastach "piłkarskich" (poniższa tabela) możliwe jest dobranie dodatkowych częstotliwości, tworzących drugą warstwę.

Krajowa Tablica Częstotliwości przewiduje wykorzystanie tych częstotliwości dla radiodyfuzji naziemnej, ale także dla służby ruchomej naziemnej, na zasadzie służby drugiej ważności. Z tego względu możliwe jest udzielenie rezerwacji na jedną albo na drugą służbę.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowe kanały radiowe nie są wykorzystywane w żadnym ze wskazanych wyżej pokryć DVB-T czy T-DAB, a równocześnie celowe wydaje się ich efektywne wykorzystanie, możliwe jest rozdysponowanie tych częstotliwości w przetargu (przetargach).

Niezależnie od służby, w szczególności celowe wydaje się wykorzystanie tych częstotliwości do świadczenia usług transmisji ruchomej treści multimedialnych, bez przesądzania standardu technicznego ich świadczenia.

Przyjęcie określonego rodzaju służby przesądza o warunkach rezerwacji częstotliwości oraz wysokości opłat za dysponowanie częstotliwościami. Przyjęcie wykorzystania częstotliwości w służbie ruchomej jest jednak wielokrotnie bardziej kosztowne z uwagi na niedostosowanie przepisów regulujących wysokość opłat za wykorzystanie częstotliwości (patrz punkt 4).

W ramach konsultacji Prezes UKE jest zainteresowany w szczególności opiniami na temat tego, czy przedmiotowe częstotliwości powinny zostać przeznaczone do wykorzystania w służbie radiodyfuzji naziemnej, czy w służbie ruchomej naziemnej.

2. Procedura udzielenia rezerwacji

Wobec szeroko zgłaszanego zainteresowania przedmiotowymi częstotliwościami Prezes UKE stwierdza, że istnieje przesłanka braku dostatecznych zasobów częstotliwości, w rezultacie rezerwacja częstotliwości zostanie przeprowadzona po przeprowadzeniu przetargu.

W aktualnym stanie prawnym wybór procedury udzielenia rezerwacji zależy od określenia sposobu wykorzystania częstotliwości.

Specyfika ruchomej telewizji w standardzie DVB-H, w szczególności korzystanie z niej poprzez oglądanie na niewielkim ekranie, oraz dostosowanie tej formy transmisji ido odbioru okazyjnego, o audycjach bardziej zbliżonych do klipów, niż pełnych audycji telewizyjnych, wskazuje na to, że rynek będzie dążył do stworzenia osobnej, szczególnie dostosowanej do tej formy przekazu oferty programowej, opartej na przekazach wykorzystywanych w tradycyjnej telewizji, ale inaczej agregowanej, czy modyfikowanej. W rezultacie wydaje się, że należy wykluczyć wykorzystanie tych częstotliwości do rozprowadzania programów radiofonicznych lub telewizyjnych w rozumieniu ustawy o radiofonii i telewizji, bowiem w takim przypadku częstotliwości te zostałyby wykorzystane jedynie do powielenia oferty kanałów dostępnych już w inny sposób.

Prezes UKE pragnie poddać pod konsultację tezę, iż w usługach telewizji ruchomej świadczonych, z wykorzystaniem wskazanych poniżej częstotliwości, spoza planu Genewa -06 powinna zostać zaoferowana nowa, odpowiednio dostosowana do tego standardu oferta programowa, w stosunku do oferty dostępnej naziemnie w standardzie analogowym lub na platformach satelitarnych. Wówczas należałoby przeznaczyć częstotliwości do wykorzystania dla rozpowszechniania programów telewizyjnych lub radiowych.

Oba rozwiązania, tzn. udzielenie rezerwacji w służbie radiodyfuzji z przeznaczeniem dla rozpowszechniania programów telewizyjnych lub radiowych albo w służbie radiokomunikacji ruchomej lądowej z przeznaczeniem do oferowania usług multimedialnych, nie wymagają przeprowadzenia konkursu w rozumieniu art. 116 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo telekomunikacyjne, bowiem wyraźny przepis ustawy stwierdza, że konkurs przeprowadza się w przypadku rezerwacji częstotliwości na cele rozprowadzania programów radiofonicznych lub telewizyjnych. W pozostałych przypadkach przeprowadza się przetarg.

Udzielenie rezerwacji częstotliwości przeznaczonych do wykorzystania do rozpowszechniania programów w sposób cyfrowy drogą rozsiewczą naziemną, wymaga wpisania do decyzji rezerwacyjnej elementów dodatkowych (względem rezerwacji na cele usług ruchomych). Ustawa przewiduje wpisanie do takiej rezerwacji dodatkowo następujących elementów:

1) określenia programów telewizyjnych lub radiofonicznych, tworzących zespolony sygnał cyfrowy (sygnał multipleksu) rozpowszechniany za pomocą rezerwowanej częstotliwości;

2) uporządkowania w sygnale multipleksu programów, o których mowa w pkt 1, zwanych dalej "audiowizualnymi składnikami sygnału multipleksu";

3) określenia propozycji udziału w sygnale multipleksu audiowizualnych składników tego sygnału;

4) określenia obszaru, na którym może być rozpowszechniany sygnał multipleksu;

5) określenia wykorzystania pojemności systemów transmisyjnych.

Stopień szczegółowości określenia programów telewizyjnych lub radiofonicznych nie został w ustawie określony w sposób precyzyjny i pozwala na przyjęcie różnych rozwiązań.

W tym kontekście, Prezes UKE pragnie uzyskać opinię zainteresowanych stron, co do sposobu określenia powyższych parametrów, w szczególności stopnia ich szczegółowości (np. określenie nazw programów czy określenie rodzajów programów).

Prezes UKE stoi na stanowisku, że wpisanie ww. punktów powinno odpowiadać treściom ofert złożonych w przetargu.

W rezerwacji częstotliwości do wykorzystania w służbie ruchomej nie określa się treści przesyłanych w sygnale. Możliwe jest natomiast określenie w takiej rezerwacji warunków wykorzystywania częstotliwości i zobowiązań podjętych w przetargu.

Prezes UKE pragnie poddać pod konsultacje, czy w przetargach, o których mowa w niniejszym dokumencie, należy umieścić, jako obligatoryjne albo fakultatywne zobowiązania dotyczące określonego, równego, otwartego i niedyskryminacyjnego hurtowego udostępniania pojemności kanałów dla różnych rodzajów transmisji (zakup kawałka pojemności multipleksu).

3. Kryteria wyboru

Zgodnie z ustawą w kryterium wyboru w przetargu powinny być:

• zachowanie warunków konkurencji;
• wysokość kwoty zadeklarowanej przez uczestnika przetargu.

Prezes UKE prezentuje opinię, że w ramach kryteriów wyboru, kryterium decydującym powinno być kryterium zachowania warunków konkurencji, rozumiane w szczególności, jako podjęcie zobowiązań do równego i niedyskryminującego oferowania pojemności zbudowanej sieci dla dostawców treści multimedialnych z jednej strony, oraz podmiotów oferujących usługi wykorzystujące treści multimedialne swoim usługobiorcom, oraz stosowanie przejrzystych zasad wyboru operatorów infrastruktury nadawczej.

4. Opłaty

W przypadku udzielenia rezerwacji dla ruchomej cyfrowej transmisji sygnału wykorzystywanego dla potrzeb usług multimedialnych opłata będzie pobierana zgodnie z załącznikiem nr 1 punkt 1 tablica 1 rozporządzenia w sprawie opłat. Oznacza to, że opłata będzie zależeć m.in. od:

• rodzaju sieci łączności: dwukierunkowa czy jednokierunkowa,
• kierunku łączności,
• rodzaju kanału (simpleks, dupleks, semidupleks), i jego szerokości,
• wysokości zawieszenia anteny stacji bazowej.

Dla urządzeń pracujących w standardzie DVB-H, jeden kanał częstotliwościowy na obszarze działania kosztowałby 224 - 240 tysięcy złotych rocznie, dla stacji zamieszczonych nie wyżej jak 40 m nad poziomem terenu, dla stacji wyższych nawet 40% więcej. Przy czym obszarem działania sieci jest suma obszarów działania stacji bazowych wchodzących w skład tej sieci, jeżeli pozostaje on obszarem jednospójnym. W omawianym przypadku osobnymi obszarami działania sieci będą osobne obszary rezerwacji (tzw. allotmenty), wskazane osobno w wierszach poniższej tabeli.

Dla porównania, analogiczna koszt dysponowania częstotliwościami przy rezerwacji dla potrzeb rozpowszechniania programów rtv drogą cyfrową w standardzie DVB-T /H  wynosi od 400 do 2400 złotych rocznie, w zależności od mocy nadajnika i wielkości anteny.

Do czasu nowelizacji rozporządzenia w sprawie wysokości opłat za prawo dysponowania częstotliwościami wysokość opłat za dysponowanie częstotliwościami w służbie ruchomej naziemnej stanowi istotną barierę dla wykorzystania tej służby do świadczenia lokalnych usług multimedialnych. W ramach pozwoleń eksperymentalnych można uzyskać obniżenie tej opłaty o połowę.

Plan kanałów o zasięgu lokalnym

Kanały w powyższej tabeli zostały dobrane tak, by uniknąć kolizji z planem GE06, planem przejściowym i pracującymi stacjami analogowymi. Dla miast „piłkarskich” dobrano dodatkowe kanały. Założono, że moce stacji nie będą przekraczały 1 kW (wyjątkowo 10 kW) oraz polaryzację ortogonalną do pracujących w pobliżu stacji analogowych, czyli w zdecydowanej większości pionową. Niski współczynnik C/I (stosunek sygnał/zakłócenie) dla DVB-H (około 20 dB) powinien umożliwić budowę rozległych sieci SFN. Dlatego dopuszczono ten sam kanał na sąsiednich obszarach. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że kanał 39 – w Bydgoszczy i Toruniu, 44 – w Chorzowie i Katowicach, 55 – w Szczecinie i Gorzowie Wielkopolskim, oraz 54 – w Poznaniu i Kaliszu powinny trafić do tego samego podmiotu.

Koordynacja międzynarodowa

Koordynacji międzynarodowej wymagać będą te przypadki, w których sumaryczny poziom zakłóceń przekracza około 46 dBmV/m na granicy wspólno-kanałowego allotmentu DVB-T i 31 dBmV/m na granicy zasięgu stacji analogowej z polaryzacją zgodną oraz 47 dBmV/m z polaryzacją ortogonalną. Wydaje się, że przy racjonalnym zaprojektowaniu sieci i ograniczeniu się do aglomeracji miejskich, spełnienie tych warunków jest możliwe. Nie powinno być również problemu z kanałami wykorzystywanymi obecnie przez służby wojskowe państw poradzieckich, ponieważ przewidziano je tylko w zachodniej części kraju. Niestety, prawdopodobnie nie uda się wpisać stacji DVB-H do planu GE06 i nie będą one mogły stanowić pretekstu do odmowy koordynacji nowoplanowanych stacji zagranicznych. Problem ten nie jest jednak niebezpieczny, ponieważ poziom użyteczny tych stacji jest na tyle wysoki, że ewentualne zakłócenie od stacji zagranicznych jest mało prawdopodobne.

Zaproszenie do konsultacji 

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej zaprasza wszystkie zainteresowane podmioty do przekazania uwag do powyższego Stanowiska w terminie do 29 lutego 2008 r. (przedłużenie terminu konsultacji) na adres:

Urząd Komunikacji Elektronicznej
Departament Zarządzania Zasobami Częstotliwości
ul. Kasprzaka 18/20
01-211 Warszawa

oraz w wersji elektronicznej na adres e-mail:

Metryka ze strony archiwalnej